Sıtkı AKSÖZ-Yeminli Mali Müşavir 

e-mail: aksoz @senkronymm.com.tr

            Yeni Bir Finansman Modeli Olarak Sat Geri Kirala

            6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile birlikte 3226 sayılı Kanun ile 90 sayılı Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılarak, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları ile finansal kiralama, faktoring ve finansman sözleşmelerine ilişkin usul ve esaslar tek bir kanun çatısı altında düzenlenmiştir. Yeni kanunun getirdiği en önemli yeniliklerden biri sat geri kirala modelidir.

            Bu Model İşadamlarımıza Ne Tür İmkânlar Getiriyor

            Firmalarımızın en büyük sıkıntılarından biri ciddi finansman ihtiyacıdır. İşletme sermayesi yetersiz olan firmalar bu ihtiyaçlarını ya öz kaynaklardan temin edecek ya da kredi kullanacaklar. Kredi kullanımının hem çok maliyetli hem de teminat gösterme zorunluluğu olması nedeniyle firmaların ihtiyacı olan dış kaynağı temin etmeleri zorlaşmaktadır.

            Sat geri kirala modeli tarihi maliyetle bilançoda yer alan aktif kıymetlerin (bina,makine,tesissat vb) güncel değer üzerinden finansal kiralama şirketine devri ve karşılığında bu kıymetlerin güncel değeri üzerinden bir fon kullanma imkanı sunmaktadır. Ayrıca belirlenen vade süresince kira bedellerinin ödenmesi sonucunda daha önce düşük bedelle bilançoda yer alan iktisadi kıymetler rayiç bedelleri üzerinden tekrar bilançoya alınabilmektedirler. Böylece firmalarımız, sat-geri kirala işlemi ile işletme sermayesi ihtiyacını karşılayarak şirketin sermaye yapısının güçlendirilmesi, aktif büyüklüğünün artması, kısa vadeli borçların uzun vadeye yayılarak bilanço yapısının düzeltilmesi ve de nakit akışının dengelenmesi gibi bir takım imkânlara kavuşmaktadır.

            Daha önce finansal kiralamaya konu olacak malın üçüncü kişilerden temini gerekiyordu. Oysa yeni getirilen bu modelle finansal kiralamaya konu olacak malın, sadece üçüncü kişilerden değil, bizzat kiracıdan da temin edilebilmesine imkân getirilmiş, böylelikle uluslararası uygulamada yaygın bir finansman yöntemi olan sat-geri kirala işleminin yapılabilmesine olanak sağlanmıştır.

            Örneğin nakit sıkışıklığı yaşayan bir firma, leasing firmasına başvurarak kendisine ait bir gayrimenkulü leasing şirketine satıp, sonrasında aynı gayrimenkulü leasing şirketinden geri kiralayabilecektir. Sat-geri kirala işleminde, ihtiyacınız olan kaynağı oluşturabilmeniz için menkul ve/veya taşınmazı güncel değeri üzerinden leasing şirketine devrediyor ve finansman elde ediyorsunuz. Belirlenecek olan vade dâhilinde geri ödemelerinizi yaparak vade sonunda menkul ve/veya gayrimenkullerinize yine siz sahip oluyorsunuz.

.

            Modelin Vergisel Avantajları

            Bu modelin en büyük avantajı KDV, Damga Vergisi; Harç ve Kurumlar Vergisi açısından getirdiği istisna düzenlemeleridir.

            KDV Kanunu'nun 17/4-y maddesine göre; sat-geri kirala konusu yapılan taşınmazların (mülkiyetin sözleşme süresi sonunda kiracıya devredilecek olması koşuluyla) kiralayana satılması, satan kişilere kiralanması ve devri vergiden istisna edilmiştir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus, söz konusu istisna düzenlemesinin kısmi istisna niteliğinde olmasıdır.

            Finansal kiralama sözleşmeleri ve bu sözleşmelerin devrine-tadiline ilişkin kâğıtlar Damga Vergisi'nden müstesnadır. Bu kapsamda bir sözleşme imzalanması halinde Damga Vergisi ödenmeyecektir.

            Bilindiği üzere taşınmazların satışında hem devir eden hem de devir alanın ayrı ayrı yüzde 2 tapu harcı ödemesi gerekmektedir. Satıp geri kiralama yöntemi ile gerçekleştirilen kiralama sözleşmeleri kapsamında, kiracı tarafından sözleşme süresi sonunda geri alınmak kaydıyla, kiralanan taşınmazların kiralayana satışı sırasında devredenden sadece binde 4,55 oranında tapu harcı tahsil edilmektedir. Ayrıca; satıp geri kiralama yöntemi ile yapılan kiralama sözleşmeleri kapsamında kiralanan taşınmazların sözleşme süresi sonunda kiracı adına tapuya tescili ise tapu harcından istisna kapsamındadır.

            Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5/1-e maddesinin 2. paragrafında yapılan değişiklikle, sat-geri kirala işlemlerine yönelik özel bir Kurumlar Vergisi istisnası düzenlemesi getirilmiştir. Buna göre kurumların aktiflerinde yer alan taşınmazların leasing şirketlerine satışlarından doğan kârın tamamı vergiden istisna kapsamındadır. Üstelik satışı yapılacak taşınmazın iki tam yıldan uzun süre ile aktifte bulundurulması şartı da aranmamaktadır.